فهرست نویسی و آماده سازی

کتابخانه های اقماری

کتابخانه های دانشکده ای و بیمارستانی

مقدمه:

بخش فراهم آوری و فهرستنویسی کتابخانه مرکزی، شامل دو واحد سفارشات )مجموعه سازی و فراهم آوری) و فهرستنویسی می باشد. این دو واحد تا قبل از سال ۱۳۹4 به صورت مجزا از یکدیگر به فعالیت می پرداختند. از سال ۱۳۹4 همزمان با انتقال و جابجایی کتابخانه مرکزی به ساختمان جدید ، این دو واحد با یکدیگر ادغام شدند.

به فرایند تأمین منابع اطلاعاتی برای مجموعه کتابخانه از طریق خرید، اهدا، یا مبادله فراهم‌آوری می‌گویند. دراین بخش انتخاب و فراهم آوری منابع کتابخانه شامل کتاب ،مجلات و منابع الکترونیکی انجام می پذیرد. یکی ازمهمترین فعالیتهای بخش سفارشات ، سفارش و فراهم آوری مجموعه ی عظیمی از مجلات لاتین معتبر در زمینه ی علوم پزشکی بوده است که این امرموجب فراهم آوری مجموعه ی عظیمی از مجلات لاتین گردیده است. از سال ۲۰۱۰ به دلیل عدم تخصیص بودجه ی کافی و همچنین استفاده ی بیشتر از پایگاههای اطلاعاتی جستجوی مقالات، سفارش و خرید مجلات لاتین متوقف گردید.

فهرستنویسی فرایندی است که طی آن مشخصات ظاهری و محتوایی، یعنی اطلاعات کتابشناختی مواد و منابع اطلاعاتی در رکوردهای ماشین‌خوان ثبت می‌شود. هدف آن ایجاد فهرستی برای بازیابی مواد است. ازاین‌رو، فهرستنویسی یکی از فعالیت‌های مهم کتابداران به‌شمار می‌رود. بیشتر کارکردهای کتابخانه‌ها، به‌ویژه ارائه خدمات، تا اندازه بسیار زیادی با اتکاء بر فهرستنویسی و وجود اطلاعات کتابشناختی سازماندهی شده است.

واحد فهرست نویسی و رده بندی کتابخانه مرکزی با تکیه بر روش های استاندارد بین المللی ، سازماندهی منابع اطلاعاتی را به منظور تسهیل دسترسی کاربران به این منابع بر عهده دارد. این واحد بصورت مداوم نسبت به روز آمد نگه داشتن بانک اطلاعات کتابشناختی منابع کتابخانه در جهت بروز رسانی سیستم امانت و جستجوی منابع با استفاده از نرم افزار آذرسا فعالیت می کند. فهرست نویسی در کتابخانه مرکزی و اغلب کتابخانه های اقماری دانشگاه به صورت بنیادی و نیمه بنیادی انجام می گیرد و منابع بر اساس نظام موضوعی (MESH) و نظام رده بندی کتابخانه ملی پزشکی آمریکا(NLM) و همچنین سرعنوان های موضوعی کتابخانه کنگره (LCSh) و نظام رده بندی کتابخانه کنگره آمریکا (LCC) موضوع دهی و رده بندی می شوند. عملکرد تخصصی این بخش از طریق سازماندهی منابع به مراجعه کنندگان این امکان را می دهد در حداقل زمان و با آسانترین روش به منبع مورد نیاز خود دسترسی داشته باشد. بخش فهرست نویسی کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی ایران با تهیه سرور Z3950 و فهرست نویسی تخصصی منابع علوم پزشکی و غیرپزشکی امکان استفاده سایر کتابخانه های کشور از پیشینه های کتابشناختی را فراهم ساخته است.

فعالیت ها و خدمات:

از مهمترین وظایف و مسئولیت های واحد فراهم آوری و فهرست نویسی می توان به موارد زیر اشاره کرد.

شناسایی نیازهای اطلاعاتی بالفعل و بالقوه اعضای هیات علمی، دانشجویان و پژوهشگران
تشکیل کمیته تامین منابع جهت گزینش منابع درخواستی
پیش بینی و بودجه بندی تجهیزات و سایر نیازهای مجموعه سازی و فراهم آوری منابع کتابخانه
انتخاب و تهیه منابع براساس خط مشی مدون کتابخانه ازطریق خرید، اهدا و مبادله
نظارت، کنترل و دریافت منابع اهدایی
مراجعه به نمایشگاه های کتاب و فروشگاه ها جهت تامین منابع
فهرست نویسی و رده بندی و آماده سازی کتب فارسی و لاتین
مشارکت در وجین منابع کتابخانه
انجام خدمات مشاوره و راهنمایی در زمینه فهرست نویسی و رده بندی به کتابخانه های اقماری دانشگاه و سایر کتابخانه های تخصصی علوم پزشکی کشور
کنترل و روزآمد سازی پایگاه های موجودی کتابخانه در نرم افزار کتابخانه
شرکت در مجامع تخصصی ملی و بین المللی به منظور کسب دانش جدید در امر شناسایی و تامین منابع و استفاده از فن آوری و ابزارهای جدید در جهت همگامی و هماهنگی با شیوه های جدید
آموزش کارآموزان مقاطع تحصیلی مختلف رشته کتابداری

عملکرد فهرستنويسي بر مجموعه قواعدي متکي است که کتابخانه هاي جهان با تفاوت جزئي نسبت به هم، از آن پيروي مي کنند. ضوابط بخش فهرستنويسي و رده بندي به منظور هماهنگي با ساير کتابخانه ها به شرح زير است:

وظايف مربوط به فهرستنويسي:

فهرستنويسي کتب فارسي و لاتين برجسته ترين و تخصصي ترين وظيفه اين بخش مي باشد که به اختصار به اهم وظايف آن اشاره مي شود: تدوين خط مشي و دستورالعملهاي لازم براي فهرستنويسي و رده بندي و آماده سازي کتابها، فهرستنويسي توصيفي و تحليلي و وظيفه بررسي، کنترل و سازماندهي امور مربوط به فهرستنويسي.

وظايف مربوط به آماده سازي:

بخشي از فعاليتهاي جنبي و نيمه حرفه اي بخش فهرستنويسي مربوط به روند تدارک کتب يا آماده سازي مي باشد که به اختصار به شرح وظايف آن اشاره مي شود: چسباندن جيب کتاب، مهر زدن، چسباندن نشانه راهنما بر روي عطف کتاب